Σκέψεις και παρατηρήσεις στη θέση του Σύριζα για τα "κόκκινα δάνεια".

Η ουσία της θέσης πάνω στην οποία ο Σύριζα ζητάει τη γνώμη όλων των ενδιαφερομένων, περικλείεται στη φράση:

"Ως λύση, ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει τη δημιουργία ενός ενδιάμεσου δημόσιου φορέα διαχείρισης ιδιωτικού χρέους, ο οποίος θα αναλάβει τη θεσμοθέτηση και την εποπτεία της εφαρμογής ενός απλού και διαφανούς προγράμματος ρύθμισης των «κόκκινων» δανείων, με αντικειμενικά κοινωνικά κριτήρια, που θα προστατεύουν τους οικονομικά ασθενέστερους. Το πρόγραμμα θα μπορεί να επεκταθεί και στη διαχείριση των ληξιπροθέσμων οφειλών προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ΔΕΚΟ."

Επίσης, σημεία-κλειδιά της στοιχειοθέτησης της πρότασης, στα πλαίσια πάντα, μιας αριστερής-προοδευτικής διακυβέρνησης, είναι:

α."Οι τράπεζες θα εξυγιανθούν με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης"

β."Τα δάνεια, ο ενδιάμεσος φορέας θα τα αγοράσει με υποσχετικές"

γ."Θα διατηρηθεί ο μηχανισμός του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), και θα αξιοποιηθούν τα 11,5 δις που υπάρχουν σε αυτό" .

Έχουμε τις παρακάτω παρατηρήσεις, για το ζήτημα του Ιδιωτικού Χρέους:

1.  Το ιδιωτικό χρέος είναι δημιούργημα των πολιτικών διαχ/σης του δημοσίου χρέους. Είναι άμεσο αποτέλεσμα της αποδοχής από τα κόμματα των μνημονιακών κυβερνήσεων, της εμπλοκής του ΔΝΤ και της ΕΚΤ, σε ρόλο manager της ελληνικής οικονομίας.

2.  Συνέπεια της οικονομικής κρίσης που δημιούργησε το κεφάλαιο με σκοπό την καταλήστευση των μισθωτών, των συνταξιούχων, των ελευθέρων επαγγελματιών και των μικρο-επιχειρηματιών, είναι η αδυναμία πληρωμών των ασφαλιστικών εισφορών, των τραπεζικών δανείων, της εφορίας και των ΔΕΚΟ.

3. Ο όρος "κόκκινα δάνεια", είναι όρος που αφορά τα λογιστήρια των τραπεζών. Ως εκ τούτου δεν αποδίδει την πραγματικότητα των κατόχων των δανείων αυτών, που είναι άλλη: ενώ έχουν κάθε διάθεση να αποπληρώσουν τα δάνειά τους και τις υποχρεώσεις τους, αδυνατούν, αφού η συντριπτική πλειοψηφία έχει υποστεί περικοπές σε μισθούς και εισοδήματα πάσης φύσεως ή δεν διαθέτει πλέον εισόδημα.

4. Η λύση του προβλήματος από μια κυβέρνηση που θα έχει την ειλικρινή πρόθεση να επανορθώσει τη ζημιά που υπέστησαν οι πολίτες αυτής της χώρας, πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

- να δίνει χρόνο και στη νέα κυβέρνηση και στους πολίτες: δηλ. το πρώτο μέτρο είναι το πάγωμα κάθε διαδικασίας, εναντίον δανειοληπτών και εν γένει οφειλετών του δημοσίου.

-κατά τη διάρκεια του παγώματος, με ευθύνη των πολιτών αλλά και των τραπεζών, εφοριών, ασφαλιστικών ταμείων και ΔΕΚΟ, πρέπει να συμφωνηθεί από κοινού η κατάσταση της οφειλής. Στα χρόνια της ανώμαλης κατάστασης του μνημονίου, όλοι και όλες έχουμε επιβαρυνθεί με διάφορα πρόστιμα και χαράτσια, τα οποία δεν αποδεχόμαστε ντε φάκτο. Κάνουμε δηλ. ως ιδιώτες, αυτό που δεν έκαναν οι μνημονιακές κυβερνήσεις:  ελέγχουμε το χρέος. 

-Στον έλεγχο του ιδιωτικού χρέους απαιτούμε να συμψηφιστούν όλες οι απώλειες εισοδήματος, που προήλθαν από την άνευ αρχών εκμετάλλευση της νομοθετικής ικανότητας της Βουλής, η οποία ξεπέρασε κάθε όριο δεοντολογίας, νομιμότητας και συνταγματικότητας. Εμείς οι ενεργοί οικονομικά πολίτες αυτής της χώρας, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία που μας εκτελεί καθημερινά με διάφορους νόμους. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση και η μικρή ανταπόκριση συμπολιτών μας σε κάποιες υποχρεώσεις, γίνεται με θυσίες προσωπικές και οικογενειακές που έχουν οδηγήσει σε έξαρση τις καταστάσεις κατάθλιψης και νοσηρότητας.

-Να αποκλειστεί η συγκέντρωση όλων των ειδών των οφειλών του κάθε πολίτη σε ένα και μόνο φορέα. Εκτός του ότι κάθε κίνηση συγκεντροποίησης γεννάει γραφειοκρατία, έξοδα, σπατάλες και "εξυπηρετήσεις", μειώνεται  το δικαίωμα μας να αντιμετωπίσουμε την κάθε υπόθεσή μας και την κάθε υπηρεσία ή τράπεζα ξεχωριστά.

Το γεγονός αυτό διευκολύνει την αλλαγή των αρχών του δικαίου, που ούτως η άλλως είναι πρόθεση της μνημονιακής συγκυβέρνησης. 

-Τέλος μένουμε στην αρχή, ότι κάθε πολίτης έχει δικαίωμα κατοικίας με ύδρευση και ηλεκτροδότηση. Για να εξυπηρετηθεί αυτή η αρχή, που είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη, αναφερόμενη στο δίκαιό μας, ως δικαίωμα οίκησης, είναι φανερό ότι το τραπεζικό σύστημα και οι δανειστές πρέπει να υποχρεωθούν να καταλάβουν, ότι ένα μεγάλο μέρος του ιδιωτικού χρέους δεν θα το εισπράξουν. 

Με βάση ένα τέτοιο πλαίσιο η αριστερή-προοδευτική διακυβέρνηση πρέπει να πάρει την πρωτοβουλία για:

-Τη δημιουργία Τράπεζας που θα βρίσκεται έξω από το σύστημα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Τραπεζών. Δημιουργία λοιπόν, αντισυστημικής Τράπεζας, στα πρότυπα της Bank Ethika της Ιταλίας και άλλων περίπου 13 τέτοιων Τραπεζών που βρίσκονται στην Ευρώπη, την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Τράπεζας για να βοηθήσει τους "μικρούς" να κάνουν οικονομία, με θετικό πρόσημο για την πρωτοβουλία και δημιουργικότητα των ανθρώπων.

Η πρόταση αυτή βρίσκεται στον αντίποδα του "ενδιάμεσου φορέα". Ο ενδιάμεσος φορέας, εκτός του ότι είναι μια θολή "κατασκευή", και αφού δεν πρόκειται να έχει έσοδα (στην πρόταση αναφέρεται ότι θα αγοράσει τα δάνεια με υποσχετικές) το πιθανότερο είναι να παίξει το ρόλο, μιας κρατικοδίαιτης τράπεζας για υπερχρεωμένους. Όμως, έξω από τις καλές προθέσεις, υπεράσπισης των αδυνάτων και υπερχρεωμένων, η ένταξη σε αυτόν το φορέα, του οποιουδήποτε δανειολήπτη ή οφειλέτη, σημαίνει και ντε-φάκτο οριστικοποίηση της κατάστασης οφειλών του στο σύνολο: Τράπεζες, Δημόσιο, Ασφαλιστικά Ταμεία και ΔΕΚΟ. Και μάλιστα από κυβέρνηση υπεράνω υποψίας. Ένα φακέλωμα δηλ. που στα χέρια οποιασδήποτε εξουσίας, πόσω μάλλον ΜΗ αριστερής και ΜΗ προοδευτικής, θα είναι σκέτη λαιμητόμος.

 -Και τη διευκόλυνση με κάθε τρόπο ενός κινήματος αντίστασης των δανειοληπτών-οφειλετών, απέναντι στις απαιτήσεις των δανειστών μέσω των τραπεζών και όχι υποκατάσταση της αντίστασης των πολιτών με την εξαγγελία του ενδιάμεσου φορέα. 

Γιατί το ζήτημα δεν είναι να καθησυχάσουμε τον οφειλέτη, ότι η καλή αριστερή κυβέρνηση θα φροντίσει για όλα. Το ζήτημα είναι, η καλή αριστερή κυβέρνηση να κάνει το αυτονόητο: να του εξασφαλίσει το δικαίωμα να παλέψει για το δίκιο του.

Σχετικά με την αναφορά της πρότασης στο ΤΧΣ (Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας)

Η ιστορία του ταμείου αυτού είναι πρόσφατη. Αποτελεί το μηχανισμό συνδυασμού του ΔΝΤ και της ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα). Σαν ιδέα και κατασκευή, βρίσκεται στον απολογισμό του Γ. Παπανδρέου, ως θετική εξέλιξη, αφού όπως ο ίδιος έχει πει: " για πρώτη φορά δημιουργήθηκε, σαν αποτέλεσμα των αόκνων προσπαθειών του" (?) 

-Το γεγονός είναι ότι στο ταμείο αυτό κατατέθηκαν 50 δις για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, τα οποία αποτελούν κρατικό δάνειο, το οποίο πληρώνεται κανονικά. Από αυτά χρησιμοποιήθηκαν τα 38,5 για την ανακεφαλαιοποίηση και υπάρχουν υπόλοιπο στο ταμείο 11,5 δις.

Η αναφορά, στην πρόταση του Σύριζα ότι θα διατηρηθεί ο μηχανισμός του ταμείου, καθώς και το υπόλοιπό του, δυο πράγματα μπορεί να σημαίνει:

1. Ότι υπάρχει δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί από τη νέα αριστερή κυβέρνηση το ποσό των 11,5 δις, αφού πρόκειται για δάνειο του κράτους που εξυπηρετείται κανονικά. Σίγουρα, τεχνικό πρόβλημα δεν υπάρχει. Υπάρχει όμως ένα μεγάλο πολιτικό ζήτημα και ένα ζήτημα κοινής λογικής.

2. Και αυτό είναι, ότι ο Σύριζα μπορεί να χρησιμοποιήσει το ΤΧΣ και το ποσό των 11,5 δις, μόνο κατόπιν συμφωνίας. Μιας συμφωνίας που βασικός όρος θα είναι η ΜΗ αμφισβήτηση του ιδιωτικού χρέους από τη νέα κυβέρνηση. Και ίσως τώρα να γίνεται κατανοητή η πρόταση για τον ενδιάμεσο φορέα.

Σε κάθε περίπτωση, αυτά τα ζητήματα παρά είναι σοβαρά για να μένουν στα πλαίσια διαφόρων, επιτελείων, κλιμακίων, επιτροπών κλπ. Χρειάζονται καθαρές και διαφανείς συζητήσεις και διαδικασίες με τους δανειολήπτες- οφειλέτες.

Φλώρα Νικολιδάκη
Πρόεδρος του Συλλόγου Κατά της Αυθαιρεσίας
(των Τραπεζών και της Δημόσιας Διοίκησης)
Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής.